Μουσείο Bauhaus – Dessau

TERRA LOCUS – ΜΟΥΣΕΙΟ BAUHAUS ΣΤΟ DESSAU – ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

Architects: A-G ARCHITECTS

( Α. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ – Β. ΓΚΙΚΑΠΕΠΠΑΣ – Μ.Ι.ΤΖΑΝΝΕΣ – Χ. ΤΣΙΡΩΝΗ) – 2015

“Αντικείμενο της γνώσης δεν είναι η φύση καθεαυτή, αλλά η φύση που υπέστη τα ερωτήματα του ανθρώπου”   W. Heisenberg

Η προσέγγιση είναι τοπιακή. Δύο κύριες χειρονομίες συγκροτούν το εννοιολογικό περιεχόμενο της πρότασης:

το “έδαφος” που μετασχηματίζεται και το “δωμάτιο” που μετασχηματίζει.

Πρώτη χειρονομία, αποτελεί η ιδέα του αναδιπλούμενου δαπέδου και της επεξεργασίας της επιφανείας του, ως ομαλή μετάβαση από το φυσικό στο κατασκευασμένο, στεγάζοντας κάτω από αυτό, τις προγραμματικές απαιτούμενες λειτουργίες του μουσείου. Η πράξη αυτή μεταμορφώνει σταδιακά τη φυσική υλικότητα της γης, σε μια πλατεία-θεωρείο, όπου στέκεσαι και βλέπεις τον κόσμο, ως μια ορθωμένη σκέψη. Μια κατασκευή ενσωματωμένη στον τόπο και στο οικοσύστημα του πάρκου, ως μέρος της γεωγραφίας του. Το μουσείο ανήκει στο πάρκο. Δεν διαταράσσει το οικοσύστημα του. Οικειοποιείται την οριζοντιότητα και πυκνότητα των φυσικών του στοιχείων, αλλά και την ατμόσφαιρα του τόπου. Η κίνηση από το επίπεδο του εδάφους, ως την υπερυψωμένη πλατφόρμα-πλατεία, μέσω ενός συνεχούς δικτύου κυκλοφορίας, καθιστά το χώρο, πεδίο συμβάντων, ενώ επαληθεύει τον ορισμό του Gropius, ότι ως πράξη κατασκευής ορίζεται η δημιουργία συμβάντων.

Δεύτερη χειρονομία αποτελεί ένα πράσινο ανοιχτό δωμάτιο, διάταξη που περιβάλλει και ενσωματώνει το κεκλιμένο πεδίο, ως ένα τείχος – σκαλωσιά και στρέφεται προς το πάρκο. Αποτελεί μια ολική χειρονομία, μια “μεταφορά” του σκελετού–δομής, ως το αναγκαίο υπόβαθρο κάθε κατασκευής και λειτουργεί ως τοπόσημο για το μουσείο καθεαυτό. Είναι ένας τείχος διαδραστικός και διαφανής, χωρίς υλικότητα μάζας, που πάνω του αναρριχώνται φυτικοί οργανισμοί, αφήνοντας τη φύση να συγκατοικήσει και ενσωματωθεί. Παράλληλα εντάσσεται στην κλίμακα της πόλης και είναι συντονισμένος ως μέτρο, με τα πολεοδομικά μεγέθη της και τυπολογίες. Η ιδέα του υπαίθριου δωματίου, άλλοτε ως φυτικό διάφραγμα που περιβάλλει, ως ένας κρεμαστός κήπος που προσφέρει αισθητηριακές εμπειρίες και άλλοτε ως μέσο που φέρει κινήσεις, επιφάνεια προβολών, κυβικών κουτιών, παρατήρησης της φύσης αλλά και της πόλης, αποτελεί μέρος του δημόσιου χώρου, ερμηνείας του τρόπου που τον κατοικούμε και τον βιώνουμε. Αποτελεί μια ανοιχτή χειρονομία προσέλκυσης και διαδραστικότητας, μετασχηματίζοντας τον τόπο σε συμβάν αυτού του σημείου της πόλης.

Η μεταφορά όρων στον αστικό σχεδιασμό όπως :

Ενίσχυση, ανανέωση και αποκατάσταση των φυσικών δεδομένων, ορίζουν ένα πλαίσιο θεώρησης πολιτιστικών πρακτικών, με όρους βιωσιμότητας. Το πάρκο γίνεται μέρος του μουσείου και αντιστρόφως, η κατασκευή προσαρτάται στο φυσικό του πλαίσιο.

Τοπιακοί όροι, διαχείρισης της υλικότητας εδαφών όπως :

– Επιφάνειες αστικού ανάγλυφου – (groundscape)

– Ζώνες και τοπία φυτεύσεων – (greenscape)

– Διείσδυση Υδάτινων επιφανειών – (waterscape), αλλά και ως η μεταξύ τους συνάφεια, συσχέτισης μαλακών – σκληρών επιφανειών ή διαχείρισης φυτικών διαφραγμάτων, συμπληρώνουν τις συνθήκες συγκρότησης μιας τοπιογραφίας, απαραίτητης για την φυσική συμπεριφορά και την ισορροπία αυτή φυσικού – κτισμένου.

Η εσωτερική οργάνωση του μουσείου αναπτύσσεται γραμμικά και κάτω από μια ενιαία στέγη. Ένας επιμήκης χώρος – παράγωγο του κεκλιμένου επιπέδου – περιλαμβάνει τις κύριες θεματικές ενότητες, ανοιχτός στην ευελιξία και μετατροπή, προσδίδοντας την αίσθηση του μεγάλου εσωτερικού. Αναπτύσσεται σε δύο στάθμες, των περιοδικών εκθέσεων και της μόνιμης συλλογής. Ορίζει το χώρο ως χρονική πράξη περιφοράς, ένας χρόνος που περιβάλλει, ένα κείμενο που καλείσαι να αναγνώσεις με σαφές κεντρικό θέμα και περιεχόμενο, που αρμόζει μόνον εδώ, ως μια συνθήκη που ο ίδιος ο χώρος του μουσείου προβάλλει και επιτελεί.

Η έννοια του καθολικού χώρου, ως βασική διεκδίκηση του μοντερνισμού έχει αναθεωρηθεί και από αφηρημένο κενό, μετατρέπεται σε “περιβάλλον”, που διεγείρει και προκαλεί αισθήματα. Ο χώρος πλέον αποτελεί ένα πεδίο, ένα ευρύ φάσμα επιρροών, δυνάμεων και συσχετισμών, που εγκαθίσταται ως μια διαδραστική συνθήκη και μέρος ενός δυναμικού συστήματος. Ο χώρος του μουσείου δεν αντιμετωπίζεται απλά, ως μια περιοχή που αναζητά μια αισθητική και μόνο επέμβαση, αλλά ως η διερεύνηση της φυσιογνωμίας του, προσδίδοντας στη συγκεκριμένη θέση, χαρακτήρα, ως πράξη και απόδοση ενός ελλείποντος νοήματος. Ενσωματώνεται με το πάρκο, ως ενεργή παρέμβαση στην αστική ανάπτυξη του Dessau, καθιστώντας τον Τόπο, πολιτιστικά προσδιορισμένο. Η σχέση αυτή, ερμηνεύεται ως η συγκατοίκηση του πνεύματος του Bauhaus με το πνεύμα του πάρκου, ορίζοντας μια ιδιότυπη σύζευξη, ορίζοντας ως το δικό της genius loci, μια γή που ερμηνεύει και εξελίσσει την πνευματικότητα ενός κινήματος, ως ένα πεδίο ανοιχτό στα συλλογικά αιτήματα και στις περιβαλλοντικές προκλήσεις, μια TERRA LOCUS.

(Συμμετοχή σε διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό)